Een mengelmoes van geloofsovertuigingen

Wanneer je in Suriname rond rijdt zie je het al gelijk. Er leven hier verschillende mensen, van verschillende culturen, met verschillende achtergronden en verschillende geloven door elkaar.

Wat me opviel was dat hier verschillende gebedshuizen in dezelfde straat staan zonder problemen. In Sri Lanka heb ik dit ooit eerder gezien, waarna ik had begrepen dat dit unieke situaties zijn. Mijn indruk was hierdoor dat de verschillende geloven in harmonie samen leven. Mijn mentor vertelde dat dit in zijn ogen ook vaak de situatie is.

De verschillende geloven zijn met de komst van de verschillende volkeren gekomen. Hoe en rond welke tijd deze volkeren naar Suriname zijn gekomen heb ik beschreven in de blog: Internationalisering: de Surinaamse taal. De godsdienstige verschillen komen in grote lijnen overeen met de etnische. Uit recent onderzoek van Verrijp & Willems (2019) blijk dat de creolen voornamelijk behoren tot de christelijke kerken. Ruim 40% van hen is Rooms-katholiek en ongeveer eenzelfde percentage van de creolen is lid van de Evangelische Broedergemeente. Een groeiend aantal behoort tot verschillende pinkstergemeenten. Tot de religieuze uitingen van de (bosland)creolen en de Inheemsen moet ook de Winti-cultus gerekend worden. Vaak zijn deze bevolkingsgroepen zowel Winti als een christelijke godsdienst toegedaan. De joden vormen een zeer kleine minderheid. De Hindoestanen hangen voor ca. 80% het hindoeïsme aan, 15% is islamiet, 5% christen. De Javanen zijn overwegend islamiet. De Inheemsen zijn grotendeels, althans officieel, gekerstend.

Het christendom wordt in Suriname als het meest overheersende geloof gezien (Sen Nag, 2018). Dit is voornamelijk terug te zien in de hoofdstad Paramaribo en in de omliggende steden. In het binnenland valt dit minder op. In de hoofdstad zien we verschillende grote kerken. Ook zijn we naar het Kerkelijk Museum geweest. We hebben hier geleerd over de verschillende bisschoppen van Paramaribo. Het museum is namelijk gevestigd in het huis waar de bisschop (nog steeds) woont. Wat me opviel was dat tot 2014 de bisschoppen allemaal van Nederlandse afkomst waren. De spullen die in het huis staan zijn grotendeels van Nederlandse afkomst en wij herkende er een hoop van (de kast van oma, het servies van opa). Ook vertelde ze ons veel over Petrus Donders. Een van de weinige katholieke personen die ik ken. Met opa en oma ging ik namelijk vaak naar het Peerke Donder-park en -kapel op de fiets. Deze persoon is een Tilburgse heilige, maar blijkbaar ook in Suriname. “Peerke Donders legde op 24 juni 1867 zijn kloostergelofte af als pater Redemptorist. Hij ondernam vele missiereizen naar de in het oerwoud wonende indianen en bosnegers” (Peerke Donders, n.d.).

Bij de mensen thuis is ook te zien welk geloof zij hebben. Bij de meeste Hindoestaanse mensen staan vlaggen op bamboe palen in de tuin. Bij Boeddhistische mensen zie ik soms boeddha beelden in de tuin. Bij Christelijke mensen zijn er kruizen of afbeeldingen van Jezus in huis te vinden. De kruizen hangen soms boven de deur bij binnenkomst, maar over het algemeen is dit vooral binnen in het huis zichtbaar. Bij Joodse mensen is vaak het hekwerk versierd met een ster of is er versiering aan het huis.

Tijdens mijn uitstapje naar Brokopondo ben ik in gesprek geraakt met Gerrit en Cho. Gerrit is Inheems en Cho is Boslandcreool. Zij vertelde ons wat meer over het geloof dat volgens hen de meerderheid van de binnenlanders heeft. Zij geloven in het Winti geloof dat ook wel "wind" betekent. Het geloof in Winti's is een van oorsprong Afro-Surinaams geloof waarin magische rituelen, natuurgeneeskracht, medicijnmannen, dromen en geesten centraal staan. Naast Anana (de schepper) en Kra (de ziel) zijn er Winti’s (natuurgeesten) en Jorka’s (geesten van overledenen). De natuurgeesten bieden bescherming en begeleiding, de geesten van overledenen advies (Peters, 2019).

Ik vond het erg interessant om meer te leren over het Winti geloof, omdat dit aansluit op waar ik zelf in geloof. Ik heb echter nooit een naam kunnen vinden voor mijn eigen geloof. Ik geloof (kort door de bocht) in natuurkracht, geesten, energiesturing, dromen en zielen. Ik ben christelijk opgevoed maar heb hier eigenlijk nooit in geloofd. Mijn ouders hebben ons altijd vrij gelaten om zelf keuzes te maken m.b.t. het geloof, maar vonden het wel belangrijk dat wij wisten wat een geloof inhield. Toen ik van Gerrit en Cho te horen kreeg wat het Winti geloof inhield ben ik er meer over gaan lezen, omdat ik dacht dat ik eindelijk een naam had gevonden voor mijn eigen geloof. Ondertussen ben ik erachter dat waar ik in geloof zeker overlappingen heeft met het Winti geloof. Zij geloven echter alsnog in een god -zie het als moeder natuur- en daar geloof ik niet in.

Op het kinderdagverblijf wordt er volgens de tantes (leidsters) geen specifiek geloof aangehouden. Ik kan begrijpen dat één specifiek geloof aanhouden zou kunnen zorgen voor een kleinere klantenkring. Om meer klanten aan te spreken zal er met elk geloof rekening gehouden moeten worden. Bij het kinderdagverblijf bidden ze wel voor het eten en zingen bij de start van de dag twee liedjes; één over god en één over Jezus. In Nederland bidden ze op de (katholieke) scholen waar ik stage heb gelopen nooit. De tantes geven aan dat ze bidden en het lied van god zingen omdat iedereen in een andere god gelooft en ze zo de leerlingen de mogelijkheid geven om te bidden naar hun eigen god. Ik zou persoonlijk er dan voor kiezen om alleen voor liedjes over God te zingen i.p.v. over Jezus, omdat Jezus specifiek bij het Christendom hoort en God in vrijwel elk geloof bestaat. Verder worden er op het kinderdag verblijf wel verschillende feesten gevierd, zoals kerst, chinees nieuwjaar, Holi Phagwa, Pasen, Suikerfeest, Dag van de Marrons, offerfeest, dag der Inheemsen, Divali, etc. De eigenaresse maakt een keuze welke feestdagen er belangrijk genoeg zijn. Die keuze maakt ze op basis van welke kinderen er op het kinderdag verblijf zitten met dat geloof. Als dit maar een of twee leerlingen zijn zal dit feest kleiner gevierd worden of alleen benoemd worden. Wanneer er 50 leerlingen zijn zal er misschien wel een evenement opgezet worden.

Op de basisschool wordt in Suriname ongeveer op dezelfde manier als bij het kinderdagverblijf rekening gehouden met verschillende geloven. Ze vieren bepaalde feesten en er wordt in mijn klas veel tijd besteed aan het leren over elkaar cultuur en geloof. In een klas waar kinderen allemaal een andere cultuur hebben is het in mijn ogen erg belangrijk om hierover te kunnen praten en van elkaar te leren. Ik denk dat er zo meer begrip en respect naar elkaar gecreëerd kan worden. De leerlingen geven ook aan dat ze het leren over geloven als erg prettig ervaren. Suriname staat er ook om bekent dat ze tolerant zijn naar andere geloven en de vrijheid krijgen om te geloven wat ze zelf willen (Sen Nag, 2018). Als leerlingen niet genoeg van elkaars geloof weten zullen leerlingen de neiging hebben om zelf hun geloof te moeten verdedigen, wat voor onnodige spanningen zorgt in de klas (Amghar, 2018). Ik denk dat het belangrijk is om er daarom vroeg, op een prettige manier over te kletsen, zodat het geen lading krijgt. In Nederland kunnen deze gesprekken, naar mijn mening, nog wel eens zo’n lading krijgen. Kinderen die elkaar vragen stellen is goed, maar de sociale media kan soms zorgen voor vervelende vooroordelen, waardoor er bij een vraag een negatieve lading kan komen. Dit merk ik bijvoorbeeld bij gesprekken in mijn eigen klas op de pabo over de verstandhouding tussen vader en dochter bij Islamitische geloven. Ik weet hier niet veel vanaf en toch heb ik hier een vooroordeel over. Ik ben uit interesse daar vragen over gaan stellen, maar ik kon er bijna niet aan ontkomen om mijn vooroordeel te laten merken. Ik heb bij sommige stageklassen gezien dat ze bij de kleuters al gesprekken voeren over geloof. Dit vind ik erg krachtig, omdat we hopelijk zo deze lading kunnen voorkomen.

Ik krijg zelf ook vaak vragen over het boeddhistische geloof, omdat ik hier van thuis uit en van mijn reizen wat van mee heb gekregen en ik het zie als een prettige richtlijn. Toch merk ik dat als ik geen antwoord kan geven op een vraag over het boeddhisme, dat mensen dan vaak gaan twijfelen aan je passie of je motivatie voor de bepaalde religie of filosofie. Ik snap niet zo goed waarom alles een label en strenge richtlijnen moet hebben. Zo gingen de boeddhisten in Sri Lanka, wanneer iemand uit de familie ziek was, naar de Hindoeïstische tempel om te bidden, want zij hadden een god voor ziekte. En mijn mentor gaf aan dat hij Hindoestaans is, maar het wel leuk vindt om met andere geloofsfeesten mee te doen om er ook meer over te leren. Ook vertelde hij mij dat zijn familie (en meer Hindoestaanse mensen) weinig waarde hechten aan beeldjes en tempels. Wat in mijn ogen juist heel “Hindoestaans” is. Wie zijn wij om te behoordelen welke voorwaarden er aan geloof moet zitten? Wat mij betreft mag je geloven waar je in wil geloven, al zijn het ze allemaal, of één detail uit elk geloof, of helemaal niets. De rode draad is in alle geloven dat mensen lief moeten zijn voor elkaar en dat vind ik het aller belangrijkst wat er in al die boeken/rollen/gebedshuizen verteld wordt.

---

Onderzoeksvraag vanuit pop:

Wat voor rol speelt het geloof in het onderwijs en het dagelijks leven van de kinderen?

Conclusie

In Suriname speelt geloof een grote rol binnen het onderwijs en het dagelijks leven van de meeste kinderen. Dit wordt echter binnen elk gezin anders vormgegeven. De Surinaamse mensen voelen zich over het algemeen vrij om hun geloof te uitten en kunnen dit ook met acceptatie van anderen doen, zo ook de leerlingen binnen mijn stageklas. Op mijn stageschool en op het kinderdagverblijf houden ze rekening met alle geloven en wordt er veel uitleg gegeven om leerlingen de diversiteit te leren accepteren en respecteren. Ook wordt er rekening mee gehouden door de verschillende bijbehorende feesten te vieren. Er zijn in Suriname ook scholen die alleen een bepaald geloof handhaven, hier ben ik echter niet bij gaan kijken.

---

bronnen:

Amghar, K. (2018, July 12). Hoe praat je over religie in de klas? Retrieved May 30, 2019, from https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/12/hoe-praat-je-over-religie-in-de-klas-a1609771

Peerke Donders. (n.d.). Levensloop - Peerke Donders Park. Retrieved May 30, 2019, from http://www.peerkedonders.nl/peerke-donders/wie-was-peerke-donders/

Peters, F. (2019, February 12). Maak kennis met de Winti-cultuur. Retrieved May 17, 2019, from https://www.happinez.nl/spiritualiteit/maak-kennis-met-de-winti-cultuur/

Sen Nag, O. (2018, April 16). The Major Religions Practiced in Suriname. Retrieved May 30, 2019, from https://www.worldatlas.com/articles/the-major-religions-practised-in-suriname.html

Verrijp, A., & Willems, G. (2019, April). Suriname Godsdienst . Retrieved May 17, 2019, from https://www.landenweb.nl/suriname/godsdienst/